Herziening van de verdeelsleutel voor de brandweerzone dringt zich op

Eind 2024 loopt de overgangsperiode van 9 jaar af waarin de HVZO (Hulpverleningsdienst Oost) de brandweerkazernes ter beschikking kreeg van de 8 betrokken steden en gemeenten. Een globaal infrastructuurplan voor de overdracht (d.m.v . aankoop, erfpacht, huur,…), opwaardering en modernisering van deze kazernes over een periode van 20 jaar dringt zich op.  

Naast de goedgekeurde versterking van de personeelsbezetting op basis van een risicoanalyse zal de HVZO voor de komende 20 jaar een geraamde 80 miljoen euro (voorkeurscenario) moeten investeren in haar kazernes om haar werking te kunnen garanderen. 

Dit is de eerste keer sinds de oprichting van de zone op 01/01/2015 dat een dergelijk omvangrijk investeringsprogramma wordt voorgesteld. Tot op heden waren de reeds sterk gestegen bijdragen van de gemeenten (€1.120.000 voor Tervuren in 2024) in essentie beperkt tot operationele kosten en uitrusting, maar vanaf volgende jaren komen daar ook de kosten bij van de investeringen in kazernes.

De fors toegenomen bijdragen van de gemeenten in de exploitatiekosten van de HVZO (+10% in 2023 en 2024 en een geraamde +14% in 2025) zorgt al een tijdje voor discussie binnen de zoneraad, temeer dat ook de verdeelsleutel van deze kosten over de 32 gemeenten ook ter discussie staat. Kleinere gemeenten en vooral deze die verder afgelegen zijn van de huidige brandweerkazernes voelen zich benadeeld met de huidige verdeelsleutel. Zij betalen meer dan voor de toetreding tot de brandweerzone, maar krijgen geen betere dienstverlening.

In september 2023 (27/09/2023) werd door de zoneraad een werkgroep aangesteld om een aantal voorstellen tot correctie van deze verdeelsleutel te onderzoeken en om tot een billijker verdeling te komen. Helaas was er geen vergelijk mogelijk en blijft de verdeelsleutel voor verdeeldheid zorgen, hetgeen in het vooruitzicht van grote investeringen de onvrede alleen maar groter maakt.

Als lid van deze werkgroep betreur ik dat er geen vergelijk kon gevonden worden, maar de noodzaak om tot een betere en billijker verdeelsleutel te komen blijft. Het is een opdracht en kans voor de nieuwe zoneraad om na de verkiezingen z.s.m. tot een vergelijk te komen over de verdeelsleutel, opdat de verdeelsleutel op zich geen belemmering zou vormen in de toekomstige beslissingen over investeringen.

Alle burgemeesters lijken wel te beseffen dat de huidige verdeelsleutel niet deugt en best zou vervangen worden. Maar zolang de discussie gevoerd wordt vanuit de positie dat elke nieuwe verdeelsleutel die meer kost dan de huidige verworpen moet worden en enkel een lagere of gelijkblijvende bijdrage kan aanvaard worden, zal de discussie hierover tot niets leiden. Met de geplande personeelsuitbreidingen en investeringen ten belope van 109 miljoen euro in het vooruitzicht zullen de bijdragen van de gemeenten in de komende jaren fors verhogen, en dan is het noodzakelijk dat deze kosten op een correcte manier verdeeld worden.  

De huidige verdeelsleutel (1) wordt berekend aan de hand van acht criteria waarvan men minstens de helft kan in vraag stellen, omdat zij geen impact hebben op de kosten of het aantal of de omvang van de interventies sinds 2014. Zo betaalt Tervuren bv. jaarlijks 215.000 EUR louter voor de aanwezigheid van de Vierarmentunnel op Tervurens grondgebied, zonder dat uit de statistieken blijkt dat deze tunnel voor een verhoogd risico zorgt.

Derhalve heb ik een voorstel overgemaakt aan de voorzitster van de zoneraad en de werkgroep om de criteria te herleiden tot drie significante criteria:

• de residentiële bevolking (RB)
• de interventietijd (IT)
• en het aantal interventies (AI)

Criteria die hetzij betrekking hebben op het risico (bevolking), het niveau van de dienstverlening (interventietijd) en het gebruik van de dienstverlening (aantal interventies).

Afhankelijk van de weging van deze criteria, hebben zij een grotere of kleinere impact op de bijdrage van de gemeenten. Deze criteria zorgen vooral voor een verminderde bijdrage voor de gemeenten met een minder snelle interventietijd en een vermeerdering voor de gemeenten die veelvuldig gebruik maken van de diensten van de brandweer, maar dit is ook niet meer dan billijk.   

Marc Charlier - Burgemeester van Tervuren 

(1) De zoneraad kan de verdeelsleutel vastleggen op basis van een akkoord tussen alle gemeenten van de zone. Bij gebrek aan akkoord beslist de gouverneur op basis van de wettelijk vastgelegde criteria, zoals bepaald in art. 68§2 en §3 van de Wet Civiele Veiligheid:

• de residentiële en actieve bevolking;
• de oppervlakte;
• het kadastraal inkomen;
• het belastbaar inkomen;
• de risico's aanwezig op het grondgebied van de gemeente;
• de gemiddelde interventietijd op het grondgebied van de gemeente;
• de financiële draagkracht van de gemeente.

Aan het criterium "residentiële en actieve bevolking" wordt een weging van minstens 70 % toegekend.